Onder de indruk en verliefd raakt menigeen op het prachtige mystieke Mantingerzand, gelegen tegenover Natuurkampeerterrein en eethuis de Voscheheugte. Je wandelt hier tussen sprookjesachtige jeneverbesstruiken en staat stil bij tot de verbeelding sprekende oude bomen, om je weg te vervolgen over zandverstuivingen naar de heide waar je de paden samen met de schapen en koeien deelt. Ieder moment van het jaar weer een verrassend mooie, rustgevende en inspirerend plek.
Wandelroute Mantingerzand
Deze wandelroute start bij de parkeerplaats van Natuurmonumenten aan de Mantingerdijk en is aangegeven met witte routepijlen. Een gevarieerde wandelroute door verschillende stukjes heide en afwisselende fraaie natuurgebiedjes, waarvan het Mantingerzand met zijn honderden jeneverbesstruiken de meeste indruk maakt.
Jenerverbesstruwelen
Smalle zanderige paadjes leiden je tussen de jeneverbesstruiken door. Deze grillig gevormde struiken geven een sprookjesachtige en mystieke sfeer en zijn het visitekaartje van het Mantingerzand.
Tot 1920 was het hier door de begrazing van duizenden schapen kaal, met veel stuifzand en hier en daar wat heidestruikjes. De jenerverbessen kwamen op toen de schaapskuddes verdwenen. Sinds 1970 wordt het Mantingerzand als een jeneverbesreservaat beheerd.
De oude Den
Doorleefde veterane bomen, dennen maar vooral eiken bovenop de stuifzandrug vertellen een verhaal. Deze bomen hielden het stuifzand vast en beschermden zo de es en het dorp tegen het zand. De grillige groei vormen zijn het resultaat van barre omstandigheden. Wat een besef ook, dat een boom er zo uit ziet als hij nooit gesnoeid wordt.
Natuurvriendelijke landbouw
Op de Achterste Es wordt nu opnieuw rogge verbouwd op de oude, natuurvriendelijke wijze. Zonder bestrijdingsmiddelen en kunstmest, waardoor akkerkruiden als de korenbloem en akkerviooltjes kunnen groeien.
Vennetjes
Oude vennen werden opnieuw uitgegraven. Heel fijn voor amfibieën en insecten, die voor hun voortplanting afhankelijk zijn van water en planten als zonnedauw, lavendelheide en veenpluis die ook vocht nodig hebben om te kunnen bestaan.
Vol Fauna
Voor iedere liefhebben een dier om te ontdekken. Van adders, ringslangen, levendbarende hagedissen en zandloopkevers tot heideblauwtje, geelgors en wielewaal.
Is het nu Mantingerzand, Mantingerveld of Mantingerbos- en weide?
Mantingerzand is een deel van het Mantingerveld, een uitgestrekt natuurgebied tussen de dorpen Mantinge en Nieuw-Balinge. Daaraan grenzend liggen Mantingerbos en -weiden met een stuk waar al duizenden jaren bos groeit. Misschien wel het laatste oerbos van Nederland (!) waar zich een unieke flora en fauna ontwikkeld met onder meer de voor oud bos karakteristieke loopkeversoorten.
Natuurontwikkeling Mantingerveld
Al deze gebieden raken door gebiedsaankopen en natuurherstel dus steeds meer op elkaar verbonden. Dieren en planten krijgen zo een groter, beter leefgebied. Ooit was het gebied tussen Hoogeveen en Westerbork een groot heideveld. In de 20e eeuw werden delen ontgonnen tot landbouwgrond. Vier stukken natuur (het Hullenzand, het Balinger- en Mantingerzand, Martensplek en het Lentsche Veen) bleven bestaan. Echter geïsoleerd van elkaar en daarmee kwetsbaar. Natuurmonumenten heeft inmiddels het doel weer een aaneengesloten natuurgebied te creëren. Meerdere stukken landbouwgrond zijn daartoe inmiddels afgeplagd, waardoor schrale grond ontstaat, en een kleinschalig natuurlandschap met akkers en graslandjes is ontstaan. Het natuurontwikkelingsplan heet Plan Goudplevier, naar de vogel die vroeger veel in deze gebieden broedde.
Opvallend element van dit Natura 2000-gebied is het zeer omvangrijke en schitterende jeneverbesstruweel, dat behoort tot de mooiste struwelen (struikgewassen) van Nederland. Maar ook de droge en natte heide, de vennen en stuifzanden tonen de grote gevarieerdheid van het gebied. Enkele oude loofbossen en een aantal ontginningsbossen maken ook deel uit van het Natura 2000-gebied.
Belangrijk doel in ontwikkelingen is ook de waterhuishouding. Zo werden bij het Mekelermeersche Veen de waterstanden aanzienlijk verhoogd.
Tijdens je wandeling kom je ze vast tegen: de heidekoeien en heideschapen. Niet alleen een plaatje om te zien, ze hebben als levende maaimachines een belangrijke taak: voorkomen dat de heide dichtgroeit met bos.
Tip: doorkruis een groepje koeien niet, zeker als er kalfjes bij zijn.
Het dagelijkse beheer is in handen van een heidekoeien en heideschapen die gezamenlijk zorgen voor het openhouden van het gebied en het in toom houden van grassen. De beheerder vult dat beheer aan met kleinschalig plaggen en chopperen, maaien en afvoeren en het verwijderen van te veel boomopslag.
Meer lezen? Documenten en natuurbeheerplannen zijn te vinden op de website van provincie Drenthe. Nieuwsverslagen over fauna en flora zoals adders, vleermuizen en boekweit en routes vind je op de website van Natuurmonumenten.
Overnachten bij het Mantingerzand
Een bezoek aan het Mantingerzand combineren met een overnachting? Tralaluna heeft meerdere Tiny Houses, Natuurhutten te huur op Natuurkampeerterrein de Voscheheugte:
Tralaluna Tiny Houses Voscheheugte
Ook kun je overnachten in een van de oldtimer kampeerbusjes or retro caravans.
Tralaluna Busjes en Caravans op de Voscheheugte
